راهنمای خدمات سازمان مناسب سازی محیط شهری و مسکونی معلولان و سالمندان مناسب‌سازی یعنی ایجاد محیط های بدون مانع و یا تسهیل دسترسی برای همه. این یکی از راهکارهای ارتقاء کیفیت زندگی برای کلیه افراد جامعه به‌ویژه افراد دارای معلولیت است. همه آحاد جامعه باید قادر باشند آزادانه و بدون خطر در محیط پیرامون خود اعم از ساختمان‌ ها و اماکن عمومی و معابر شهری تردد کنند و از کلیه حقوق اجتماعی خود برخوردار شوند. قانون جامع حمایت از حقوق معلولان ماده 2: کلیه وزارتخانه‌ها، مؤسسات و سازمانها و شرکتهای دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی موظف‌اند در طراحی، تولید و احداث ساختمان‌ها و اماکن عمومی و معابر و وسایل خدماتی به نحوی عمل نمایند که امکان دسترسی و بهره‌مند از آنها برای معلولان همچون افراد عادی فراهم شود. موضوعات مناسب‌سازی در داخل ساختمانها و اماکن عمومی 1. آسانسور 2. بالابر 3. سطح شیبدار 4. سرویس بهداشتی 5. بازشوها 6. ورودی 7. مسیر نابینایان 8. تلفن عمومی 9. خودپردازها موضوعات مناسب سازی در سطح معابر شهری 1. معابر و پیاده‌روها 2. تقاطع‌ها 3. پل‌های ارتباطی 4. عوامل محدود کننده و موانع در پیادرو (ازقبیل تیرچراغ برق، کنتور گاز و …) 5. هم‌سطح سازی سواره‌رو و پیاده‌رو 6. استانداردهای مسیر نابینایان در مسیر تقاطع‌ها 7. نوع کف‌پوش و فاصله بین آنها در معابر 8. نوع زیر ساخت‌ها آسانسور: • آسانسور‌های قابل دسترسی بایستی در یک مسیر قابل دسترس قرار داشته و با قانون ایمنی برای آسانسور‌ها و پلکان برقی مطابقت داشته باشد. • حداقل ابعاد آسانسور 140×110 سانتی‌متر است. • عملکرد آن باید اتوماتیک باشد. هر دستگاه آسانسور باید به دستگاه هم‌سطح‌کننده مجهز باشد که به‌طور اتوماتیک آسانسور را به طرف پاگرد پله‌ها نگه دارد. • دکمه‌ها در ارتفاع 1 متری از کف راهرو قرار گیرند و دارای علائم چشمی برای ثبت و نشان دادن زمان احضار و زمان پاسخ باشند و مجهز به برجسته نگار باشند. • علائم دیداری و گفتاری و شنیداری بالای ورودی هر آسانسور نصب شود. • کلیه ورودی‌های آسانسور باید مجهز به تابلو مشخصات طبقه به‌طور برجسته یا بریل بوده و در طرفین ورودی نصب شده و از کف 150 سانتی متر فاصله داشته باشد. • درهای آسانسور به‌طور اتوماتیک باز و بسته شوند و باید دارای تجهیزات ایمنی باشند به طوری‌که اگر شیء یا فردی بین در قرار گیرد سنسورها به‌طور اتوماتیک در را متوقف و مجدداً باز کنند و سنسورها نیز حداقل 20 ثانیه فعال باشند • حداقل زمان بازماندن کامل درهای آسانسور در پاسخ به احضار بایستی 3 ثانیه باشد. • سطوح کف آسانسور و سکوی ورودی باید محکم، سفت و ضد لغزش باشند. • کلیه دکمه‌های کنترل برای دسترسی معلولان با ویلچر نباید بیش از 120 سانتی‌متر بالاتر از کف باشند. بالابرها : با قانون ایمنی آسانسورها و پله‌های برقی مطابقت داشته باشند. حداقل لرزش را داشته باشند. افراد ویلچری باید بتوانند به‌صورت مستقل از آن استفاده کنند و امکانات لازم برای ورود و خروج افراد ویلچری را دارا باشند. دارای حفاظ اطراف اتاقک و ابعاد آن 110×110 سانتی‌متر باشند. کلیه متعلقات(موتور – سیم بوکسل و …) با روکش‌های فلزی پوشانده شود و از ایمنی لازم برخوردار باشد. سرویس بهداشتی: – اتاق سرویس های بهداشتی مطابق استانداردهای مناسب‌سازی باشد. – حداقل فضا 170×150 با فضای گردش به شعاع 75 سانتی متر و تجهیزات و لوازم ثابت قابل دسترس باید در مسیرهای مناسب و با ارتفاع مناسب قرار گیرد. سرویس‌ها در محل تردد معلولان قرار گیرد. – درگاه‌ها فاقد آستانه یا آستانه با حداکثر 2 سانتی متر باشد – باز شدن سرویسها به سمت خارج و با رعایت استانداردهای لازم باشد – نصب دستگیره‌های کمکی در اطراف توالت به ارتفاع 70 سانتی‌متر از کف و 20سانتی متر جلوتر از لبه جلویی توالت است. – نصب کاسه توالت در ارتفاع حداکثر 46 سانتی‌متر از کف – نصب شیرآلات در پشت دیوار یا کنار توالت – نصب شیر اهرمی در روشویی و ارتفاع روشویی از کف حداکثر 90 سانتی متر بازشوها: – حداقل عرض بازشو 90 سانتی متر و زاویه چرخش 90 درجه باشد. بازشوها باید فاقد آستانه باشند. ورودی: – ورودی‌ها مجهز به چشم الکترونیکی و بصورت اتوماتیک باز و بسته شوند. این ورودیها نباید سریعتر از 3 ثانیه باز شوند. مسیر نابینایان: – استفاده از کف‌پوش‌های شیاردار که عمق هر شیار 5 میلی‌متر و فاصله بین دو شیار 2 سانتی‌متر باشد و عرض کف‌پوش 40-30 سانتی متر و به رنگ زرد داخل اماکن عمومی تعبیه شود. تلفن‌های عمومی – سطح آزاد کف یا فضای زمین بایستی حداقل 76×122 سانتی متر باشد. به‌طوری‌که نزدیک شدن به تلفن از روبرو و یا پهلو برای افراد ویلچری به سادگی امکان پذیر باشد. – حداکثر ارتفاع تلفن به طرف جلو 122 سانتی متر باشد. سطح شیبدار: – باید کمترین شیب ممکن در نظر گرفته شود. حداکثر شیب ممکن باید 8% باشد و پهنای هر سطح شیبدار حداقل 92 سانتی متر باشد. در دو طرف سطح شیبدار نرده‌های ایمنی نصب شود. خودپردازها: – قابل دسترس برای معلولان ویلچری به ارتفاع 80 سانتی متر و مجهز برجسته نگار برای افراد نابینا باشد.