پانسمان های آلژینات برای پوشش دادن یا پر کردن مناطق مختلف زخم ، از جمله زخمهایی که به شدت با کولونی باکتری های بیماریزا آلوده هستند ، استفاده می شود . این پانسمان ها ترکیبی متشکل از فیبرهای کلسیم و سدیم استخراج شده از جلبک دریایی هستند . این پانسمانهای جاذب می توانند مقادیر متوسط تا زیاد از ترشحات زخم را جذب کنند و همچنین می تواند خونریزی جزئی را کنترل نمایند . پانسمان آلژینات به حفظ رطوبت محیط زخم و بهبودی آن کمک می کند و تشکیل بافت گرانوله را بهبود می بخشد . این پانسمانها می توانند به شکل خود زخم قالب بندی شده واز این طریق اطمینان حاصل کرد که ترشحات  بطور مناسب تری جذب می شوند. هر پانسمان می تواند تا ۲۰ برابر وزن خود مایع جذب کند .

پانسمان آلژینات – به عنوان یک پانسمان اولیه عمل می کند

پانسمان آلژینات معمولا” به عنوان یک پانسمان اولیه عمل می کند . از آنجائی که  چسبندگی ندارد ، به یک پانسمان ثانویه هم نیازاست تا بتوان آن را در جای خود تثبیت نمود . نحوه فعل و انفعال پانسمان آلژینات با یونهای سدیم وپتاسیم ترشح شده از زخم ، از طریق خواص ذاتی آنها تعیین می شود . این موضوع ویژگیهای جذب کنندگی و گیرایی پانسمان را بیشتر مشخص می کند. در پانسمان آلژینات کلسیم ، یون های کلسیم موجود در پانسمان با یون های سدیم ترشح شده از زخم فعل وانفعال می کنند . الیاف پانسمان آلژینات کلسیم محلول در آب به یونهای سدیم محلول در آب تبدیل می شوند . در نتیجه ، یک ژل تشکیل می شود که باکتریهایی را که توسط ترشحات زخم به داخل پانسمان وارد می شوند را گیر انداخته و غیر فعال می کند . این ژل به گونه ای شکل می گیرد که می تواند هنگام برداشتن پانسمان و یا شستشو با محلول استریل نرمال سالین جدا شود .

انواع پانسمان آلژینات

پانسمانهای آلژینات بر اساس شکل و محتوای پانسمان انواع مختلف دارد .

بر اساس شکل :

معمولا” به دو شکل ورقه و رول عرضه می شوند .

• پانسمانهای ورقه ای : به راحتی می توانند بر روی زخمهای باز ، زخم های عمیق ، حفره ها و سینوس ها قرار بگیرند .

• پانسمان رول : پانسمانهای رول آلژینات کلسیم برای بستن زخم های باریک استفاده می شود . این پانسمانها نباید بر روی زخمهای خشک و یا ترشحات مختصر استفاده شوند ، چراکه می توانند باعث خشکی سطح آنها شده و برداشتن پانسمان را با مشکل مواجه می کنند .

 بر اساس محتویات :

بر اساس محتویات ، دو نوع پانسمان آلژینات وجود دارد پانسمان سی ام سی ( CMC ) و پانسمان نقره .

• پانسمان CMC یا کربوکسی متیل سلولز Carboxymethylcellulose )) :

خاصیت جذب آن خیلی بالاست و از منابع طبیعی سلولز ساخته شده است . این پانسمان از یک لایه  ژل شفاف مرطوب تشکیل شده که کار جذب ترشحات زخم را به خوبی انجام داده و از ورود مجدد ترشحات به زخم جلوگیری می کند . همچنین می تواند سلولهای التهابی ، به ویژه نوتروفیل ها را جداسازی نموده و روند بهبود زخم را تقویت می کند . پودر آلژینات CMC محیط مرطوبی را فراهم می کند و به دبریت طبیعی زخم کمک می کند. قدرت فیبر آنها باعث شده که برای بسته شدن تدریجی حفره های سینوسی مناسب باشند .

• پانسمانهای نقره :

بعضی ازپانسمانهای آلژینات دارای عوامل ضد میکروبی مانند نقره ای هستند که برای استفاده در زخم های آلوده و  دارای ترشحات شدید استفاده شوند .

ویژگی های پانسمانهای آلژینات

• میزان جذب متوسط تا زیاد
• چسبندگی کم که اجازه می دهد برداشتن آن بدون آسیب باشد .
• جلوگیری از تجمع خونابه
• انطباق دقیق پانسمان با بستر زخم که با انتخاب ورقه پانسمان و اندازه گیری آن انجام می شود .
• کم بودن نیاز به تعویض پانسمان
• مناسب برای زخمهای عفونی
• هنگام اعمال جراحی ، از ساختارهای زیرین و بافت های قابل رویت حاصل از کمبود آب بدن محافظت می کند .

چه مواقعی باید از پاسمان آلژینات استفاده کرد ؟

• زخمهای دارای ترشح متوسط تا شدید
• زخم های جزئی و عمیق
• زخم های فشاری مرحله ۳ و ۴
• زخم پای دیابتی ( سطح دوم (
• تجمع خونابه در زخم های پس از عمل
• زخم های حفره ای یا تونلی
• زخم برشهای جراحی
• زخم های پوستی
• زخم سوختگی
• اهدا کنندگان سایت
• زخم های عفونی
• ضایعات سر بسته حاصل از التهاب

موارد عدم استفاده از پانسمانهای آلژینات

• اسکارهای خشک بدون ماده مترشحه برای فعال کردن پانسمان
• زخم ها ی دارای خونریزی شدید
• عملهای جراحی پیوند
• سوختگی های درجه سوم

نحوه استفاده از پانسمان آلژینات

• منطقه زخم را با استفاده از محلول نرمال سالین تمیز کنید .
• اطراف زخم را آهسته خشک کنید .
• پانسمان آلژینات را به آرامی روی سطح زخم قرار دهید.
• برای نگهداری پانسمان آلژینات در جای خود ، آن را با استفاده از یک پانسمان ثانویه محافظت کنید .
• معمولا” باید پانسمان را هر ۱ تا ۳ روز ، یا هنگامی که مایع شروع به خارج شدن از لبه های پانسمان می کند ، عوض کنید .
• قبل از برداشتن پانسمان آن را با استفاده از محلول نرمال سالین خیس کنید . این کار باعث می شود برداشت آن بدون درد انجام گیرد .