آیا مقایسه کردن فرزند معلول با فرزند دیگران کار درستی‌است؟۲۵ خرداد ۱۳۹۷
آیا مقایسه کردن فرزند معلول با فرزند دیگران کار درستی‌است؟
داشتن رضایتمندی از هرآنچه خداوند به انسان عطا فرموده، علاوه بر اینکه یکی از راه‌های شکرگزاری‌است، سبب آرامش خاطر فرد هم می‌شود. آیا شما از آن‌دسته والدینی هستید که بعد از گذشت ماه‌ها و سال‌ها هنوز با معلولیت و کم‌توانی فرزندتان کنار نیامده‌اید؟ اگر پاسخ‌تان مثبت است، باید به شما بگوییم که یکی از دلایل این نارضایتی و عدم‌پذیرش آن، این است که هنوز به‌طور ناخودآگاه در ذهنتان فرزند معلول‌تان را با فرزندان دیگران مقایسه می‌کنید.
قیاس مع‌الفارق نکنید
قیاس مع‌الفارق یا مقایسه نادرست یعنی مقایسه‌کردن دو چیز بدون اینکه هیچ اشتراک و تشابهی با هم داشته باشند. وقتی شما فرزند معلول‌تان را با فرزند دیگران که نقص یا کم‌توانی خاصی ندارد مقایسه می‌کنید دست به یک مقایسه اشتباه زده‌اید. مقایسه‌کردن صحیح، اصول و روشی دارد که اگر رعایت نشود نه‌تنها سازنده و مثبت نخواهد بود بلکه آسیب‌زننده و منفی هم هست.
مقایسه‌کردن خوب است یا بد؟
مقایسه‌کردن گاهی سبب ایجاد انگیزه در افراد می‌شود و به آن ها کمک می‌کند تا نقاط ضعف و قوتشان را بهتر شناسایی کنند؛ مثلا تا زمانی که در جمع قرار نگیرند و خودشان را با دیگران مقایسه نکنند، نمی‌توانند استعدادهایشان را درک کنند.اما مقایسه‌کردن در صورتی که در جهت شناسایی نقاط ضعف و قوت به شما کمک کند مفید و سازنده است درحالی‌که اگر سبب شود یک‌سری احساسات و هیجانات منفی مثل خشم، حسادت، ناتوانی و بدبختی در شما ایجاد شود نه‌تنها مفید نیست بلکه باعث می‌شود شما مدام در حسرت چیزهایی باشید که ندارید. به‌عنوان مثال، فرض کنید شما تصمیم می‌گیرید داستانی بنویسید.
اگر نخستین نوشته‌تان را با داستان نویسنده‌های مطرح و بنام مقایسه کنید چه اتفاقی می‌افتد؟ قطعا ناامید می‌شوید و انگیزه‌تان را برای ادامه کار از دست خواهید داد. فرزند شما با یک نقص یا ناتوانی متولد شده یا در دوره‌ای از زندگی‌اش بر اثر سانحه‌ای دچار معلولیتی شده است و شما به‌عنوان والد، مسئول تربیت، آموزش، پرورش و حمایت‌کردن از او هستید؛ اگر مدام در ذهنتان او را با دیگران مقایسه کنید انگیزه‌ای برای این کار برایتان باقی می‌ماند یا اینکه احساسات و هیجانات منفی و افکار ناامیدکننده به ذهنتان هجوم می‌آورد و شما را مأیوس و دلسرد می‌کند؟ بنابراین هرگز نقص‌ها، کمبودها و ناتوانی‌های فرزندان معلول‌تان را با توانمندی‌های فرزندان سالم مقایسه نکنید؛ چون مشکل آنها در نظر شما چندبرابر خواهد شد و انگیزه شما برای تلاش در جهت شکوفاکردن استعدادها و توانمندی‌های او از بین خواهد رفت.
چند گام برای ترک عادت
نباید این را انکار کرد که مقایسه‌کردن، جزئی از طبیعت بشر است و گاهی بدون اینکه نسبت به آن آگاه باشیم در ذهن ما صورت می‌پذیرد اما این عادت را هم مثل هر عادت بد دیگری می‌توان ترک کرد.
گام اول: اگر می‌خواهید دست از مقایسه‌کردن فرزندتان با دیگران بردارید باید ابتدا به این موضوع یقین پیدا کنید که مقایسه‌کردن، اساسا کار درستی نیست.
گام دوم: این نکته را در نظر داشته باشید که در مواردی، مقایسه‌کردن نه‌تنها مفید و سازنده نیست بلکه اثرات منفی و مخربی به جای می‌گذارد؛ به‌خصوص اگر اصول صحیح آن را رعایت نکنید.
گام سوم: موقعیت‌هایی را که به طور ناخودآگاه در ذهنتان، فرزندتان را با دیگران مقایسه می‌کنید و احساسات منفی و ناخوشایند شروع به بروزکردن در شما می‌کند بشناسید.
گام چهارم: کمی درنگ کنید و سریعا به خودتان هشدار دهید که مقایسه‌کردن را در ذهنتان متوقف کنید.
گام پنجم: فرار از فکر مقایسه فرزند با فرزند دیگری، کار ساده‌ای‌است؛ کافی‌است به خودتان بقبولانید که فرزند شما، موجودی مستقل و آزاد با ویژگی‌ها و توانمندی‌های منحصربه‌فرد خودش است که راه رشد و شیوه زندگی خودش را دارد و خواهد داشت.
او را با خودش مقایسه کنید
بهتر است اگر می‌خواهید مقایسه‌ای انجام دهید فرزندتان را با خودش مقایسه کنید؛ مثلا اگر مدتی‌است برای کسب مهارتی، تمریناتی را انجام می‌دهد عملکرد فعلی او را با عملکرد یک ماه قبلش مقایسه کنید و سطح پیشرفت او را در این فاصله زمانی بسنجید. مقایسه کنید و ببینید اصلا پیشرفتی داشته یا نه؟ میزان پیشرفتش قابل‌قبول بوده یا خیر؟ سرعت پیشرفتش مناسب بوده یا نه؟ مقایسه‌کردن طبق این روش به شما کمک می‌کند که متوجه تغییرات مثبت و پیشرفت فرزندتان شوید، برای ادامه تمرینات دلگرم می‌شوید و احساس نمی‌کنید که زحمات‌تان بیهوده بوده و نتیجه خاصی از آن حاصل نشده است. بر اساس نتایجی که از این مقایسه‌ها حاصل می‌شود می‌توانید تغییراتی در نوع، سبک و میزان تمرینات نیز ایجاد کنید. زمانی که به این آگاهی و باور قلبی برسید که «فرزندتان بدون اینکه کامل‌ترین، سالم‌ترین و توانمندترین فرد باشد هم می‌تواند از زندگی خوبی برخوردار باشد و به موفقیت دست پیدا کند،می‌توانید عادت ذهنی و ناخودآگاه مقایسه او با دیگران را ترک کنید و به یک رضایت نسبی و به‌دنبال آن آرامش‌خاطر برسید. مقایسه‌کردن گاهی سبب ایجاد انگیزه در افراد می‌شود و به آن ها کمک می‌کند تا نقاط ضعف و قوتشان را بهتر شناسایی کنند؛ مثلا تا زمانی که در جمع قرار نگیرند و خودشان را با دیگران مقایسه نکنند، نمی‌توانند استعدادهایشان را درک کنند
دیدگاهتان را بنویسید